قطعنامه لغو تحریم‌های سازمان ملل در شورای امنیت رد شد
تحلیل یک بحران اقتصادی و فرصت‌های پنهان
دکتر مازیار میر، مشاور عالی کسب و کار و تحلیلگر
تهران ۲۹ شهریور ۱۴۰۴
شورای امنیت سازمان ملل، با رد قطعنامه پیشنهادی برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، نه تنها یک بحران ژئوپلیتیک جدید را فعال کرده، بلکه زنجیره‌ای از شوک‌های سنگین اقتصادی را به بازارهای داخلی ایران تحمیل کرده است. چیزی که دشمنان ایران سالها بود به دنبال ان بودند.
این رویداد، که منجر به فعال‌سازی «سازوکار ماشه» شده، اساسا تنها یک تهدید دیپلماتیک نیست؛ بلکه یک آزمون استرس تمام‌عیار برای اقتصاد ایران و به‌ویژه برای فعالان بازار سرمایه و کسب‌وکارهای قدیمی و‌مخصوصا نوپاست.
در اولین واکنش بازار به این تصمیم، شاهد فرار سرمایه حقیقی به میزان ۱۳۴۸ میلیارد تومان از بورس تهران بودیم. چیزی که اصلا دور از انتظار نلود.ذشاخص کل بیش از ۵۰ هزار واحد سقوط آزاد کرد و به کانال ۲.۵ میلیون واحدی عقب‌نشینی سریعی کرد، در حالی که شاخص هم‌وزن نیز کاهشی ۸۸۹۱ واحدی را کاملا تجربه نمود.
آری این آمارها تنها یک نوسان عددی نیست، بلکه نشان‌دهنده از دست رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران خرد و کلان به ثبات اقتصادی ایران است.
همزمان، بازار ارز نیز با آشفتگی شدید مواجه شد. دلار آمریکا در بازار آزاد از مرز روانی یکصد و چند هزار تومانی به سرعت عبور کرد و حتی برای لحظاتی به ….. نیز رسید. یورو نیز به بالای ۱۲۲ هزار تومان صعود کرد. این افزایش قیمت‌ها، مستقیماً بر هزینه‌های تولید، قیمت تمام‌شده کالاها و قدرت خرید مردم تأثیر خواهد گذاشت.
اما بحران، همیشه تنها فقط یک روی سکه است. برای کارآفرینان و کسب‌وکارهای هوشمند، هر بی‌ثباتی می‌توانند حامل فرصت‌هایی باشد. در شرایطی که قیمت دارایی‌های سنتی مانند سهام در نوسان شدید است، فرصت‌های جدیدی در بخش‌های خاصی رخ می‌نماید.
نخست
طلا و دارایی‌های امن:
همان‌طور که انتظار می‌رفت،بازار طلا و سکه بلافاصله واکنش نشان داد. هر گرم طلای ۱۸ عیار با رشد خیره‌کننده ۶۷۷ هزار تومانی به مرز ۹.۱۳ میلیون تومان رسید و قیمت سکه امامی نیز به ۹۸.۸ میلیون تومان نزدیک شد.
این روند نشان‌دهنده هجوم سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های امن در زمان بحران است. یک رویداد تاریخی اما همیشگی کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک که امکان دسترسی آسان و امن به خرید و فروش این دارایی‌ها را فراهم می‌کنند، در موقعیت بسیار مناسبی قرار دارند.
دوم
استراتژی های تطبیقی برای کسب و کارها:
شرکت‌هایی که زنجیره تأمین وابسته به واردات دارند،بلافاصله تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. هوشمندانه‌ترین اقدام برای این کسب‌وکارها، متنوع‌سازی منابع تأمین، انعقاد قراردادهای بلندمدت با نرخ‌های ثابت و سرمایه‌گذاری بر روی ذخیره‌سازی استراتژیک است. از سوی دیگر، برای صادرکنندگان، ضعف ریال می‌تواند به یک مزیت رقابتی تبدیل شود، مشروط بر آنکه بتوانند موانع لجستیکی و banking را مدیریت کنند.
سوم
نوآوری در تهدید:
دوره‌های بی‌ثباتی،مادر نوآوری هستند. فشار تحریمی می‌تواند به عنوان یک شتاب‌دهنده قدرتمند برای توسعه راه‌حل‌های داخلی در حوزه‌های فناوری مالی (FinTech)، پلتفرم‌های تجارت داخلی و بین‌المللی غیردلاری و به‌طور کلی، اقتصاد مقاومتی عمل کند. استارت‌آپ‌هایی که بر روی کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی جهانی و تسهیل مبادلات مرزی کار می‌کنند، احتمالاً شاهد افزایش تقاضا برای خدمات خود خواهند بود.
چشم‌انداز پیش‌رو:
به عنوان یک مدرس و‌مشاور تخصصی کسب و کار باید بگویم که همان‌طور که مقامات اروپایی هشدار داده‌اند،زمان برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک قبل از مجمع عمومی سازمان ملل در هفته آینده بسیار محدود است. دیدارهای برنامه‌ریزی‌شده رئیس‌جمهور پزشکیان و وزیر خارجه عراقچی با مقامات اروپایی در نیویورک، آخرین پنجره فرصت برای جلوگیری از بازگشت کامل تحریم‌ها در ششم مهر ماه ۱۴۰۴ خواهد بود.
سخن پایانی
بازارهای مالی ایران در حال حاضر در حالت«انتظار و مشاهده» به سر می‌برند. نوسانات کنونی بیشتر هیجانی و ناشی از اخبار است تا تغییرات بنیادی در ارزش ذاتی شرکت‌ها. برای سهامداران خرد، بهترین استراتژی، حفظ خونسردی و پرهیز از تصمیم‌گیری‌های احساسی است. برای کسب‌وکارها، این زمان، آزمونی برای تاب‌آوری، چابکی و توانایی تبدیل تهدید به فرصت است. تاریخ اقتصادی نشان داده است که شرکت‌هایی که در بحران‌ها هوشمندانه عمل می‌کنند، در دوران رونق به بازیگران مسلط بازار تبدیل می‌شوند. اکنون زمان مدیریت ریسک و شناسایی فرصت‌های پنهان در دل آشفتگی است….
